سونوگرافی شکم و لگن

سونوگرافی یک نوع روش تشخیصی تصویربرداری است که در آن دستگاه سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی ، تصویری از اندام های داخل بدن تولید می کند . انواع مختلف سونوگرافی وجود دارد که سونوگرافی لگن و شکم یکی از آنها می باشد که یک روش تشخیصی و تصویربرداری برای معاینه اندام های داخل شکم و لگن می باشد . این نوع سونوگرافی که امروزه برای کودکان و بزرگسالان مورد استفاده قرار می‌گیرد بدون درد و خطر بوده و هیچ گونه عارضه جانبی ندارد .

ماهیت سونوگرافی لگن:

سونوگرافی لگن آزمایشی است که در آن از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از اندام های داخل لگن استفاده می شود. پزشک ممکن است این آزمایش را برای تشخیص بیماری یا بررسی سلامت جنین در داخل رحم تجویز کند.

دلایل انجام سونوگرافی لگن برای خانم ها:

بررسی علت درد های لگنی
بررسی خونریزی غیر طبیعی از واژن
بررسی التهاب لگن ( PID)
بررسی دستگاه داخل رحمی (IUD)
بررسی سایز و شکل رحم و ضخامت دیواره رحم
بررسی شکل و سایز تخمدان ها
بررسی شرایط و سایز تخمدان ها در طول درمان ناباروری
تایید بارداری. ممکن است در اوایل بارداری برای بررسی سن بارداری و یا برای بارداری خارج رحمی استفاده می شود.
بررسی طول دهانه رحم در زنان باردار برای زایمان زودرس.
بررسی توده در طی معاینه لگنی
بررسی فیبروئیدهای رحمی در طی معاینه لگنی. سونوگرافی ممکن است برای بررسی رشد فیبروئید های رحمی مورد استفاده قرار گیرد.
بررسی روش هایی برای حذف فولیکول تخمدان برای لقاح آزمایشگاهی.
در آقایان سونوگرافی لگنی به دلایل زیر انجام می شود:بررسی وزیکول سمینال و غده پروستات
بررسی سرطان پروستات. سایر آزمایشات مثل معاینه رکتوم با انگشتی، آزمایش خون برای بررسی آنتی ژن اختصاصی و نمونه برداری از پروستات ممکن است استفاده شود.
بررسی مشکلات ادراری به علت بزرگ شدن پروستات مثل هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH).
بررسی مشکلات غده پروستات که باعث ناباروری شده است.

دلایل انجام سونوگرافی لگن برای آقایون:

بررسی علت وجود خون در ادرار ( هماچوری ). سونوگرافی کلیه ممکن است انجام شود.
بررسی مشکلات ادراری.
بررسی اندازه مثانه قبل و بعد از ادرار کردن. این کار مشخص می کند که مثانه ادرار را به طور کامل تخلیه می کند یا نه.
بررسی رشد ضایعات در لگن
هدایت سوزن موقع انجام بیوپسی و یا هنگام خارج کردن مایع درون کیست.
بررسی سرطان کولورکتال و چگونگی روند درمانی آن.

نحوه انجام سونوگرافی لگن:

نحوه انجام این سونوگرافی به این گونه است که ابتدا فرد می بایست به پشت بخوابد و بعد از آن شکم با ژل مخصوصی آغشته می شود، هدف از انجام این کار جلوگیری از عبور هوا میان مبدل و پوست می باشد و بعد از آن برروی شکم حرکت می کند.

قبل از انجام این سونوگرافی مثانه فرد حتما باید پر باشد تا تصاویر ایجاد شده از سونوگرافی کاملا واضح باشد.

سونوگرافی از راه واژن: برای انجام این سونوگرافی همانند سونوگرافی ترانس ابدومینال فرد می بایست به پشت بخوابد و بعد مبدلی که به ژل مخصوص آغشته شده است وارد رحم و واژن می شود.

سونوگرافی از راه مقعد: در زمان انجام این سونوگرافی باید به یک سمت بخوابید و بعد مبدل وارد مقعد می شود. برای انجام این سونوگرافی از اشعه ایکس استفاده نمی شود از همین رو هیچ خطری فرد را تهدید نخواهد کرد.

بعد از بررسی این آزمایش ها به منظور کنترل سایر بخش های بدن آزمایش های دیگری نیز تجویز می شود که به شرح زیر است:

هیستروسکوپی: یک روش جراحی است که در آن وسیله ی باریکی از راه دهانه رحم به داخل رحم وارد می شود، این دستگاه دارای دوربینی می باشد که امکان مشاهده را برای پزشک فراهم می کند.

لاپاراسکوپی: برای انجام لاپاراسکوپی دوربینی از راه ناف وارد شکم می شود.

ماهیت سونوگرافی شکم:

در حفره شکم دستگاه های متعددی نظیر دستگاه گوارش ، دستگاه ادراری و تولید مثل وجود دارد. سونوگرافی شکم برای بررسی دستگاه های داخلی شکم نظیر کبد، کیسه صفرا، طحال، پانکراس و کلیه ها انجام می شود. اعضای داخلی این دستگاه ها به سه دسته تقسیم می شود :

1. اعضاء توخالی حاوی هوا و گاز نظیر معده ، روده باریک و روده بزرگ
2. اعضاء توپر مانند کبد و طحال
3. اعضاء توخالی حاوی مایعات نظیر مثانه و کیسه صفرا

دلایل انجام سونوگرافی شکم:

درد شکم یکی از شایع ترین مشکلات شایع می باشد. این درد معمولا در ناحیه تحتانی و راست شکم وجود دارد . برای یافتن این دردها سونوگرافی شکم انجام می شود . در خانم ها علت درد شکم معمولا به دلایل ذیل می باشد :

• بارداری خارج رحمی
• پیچش تخمدان
• کیست تخمدان
• آپاندیست

نحوه انجام سونوگرافی شکم:

1. برای انجام این سونوگرافی، شما باید ناشتا باشید.
2. مثانۀ شما برای انجام سونوگرافی شکم و لگن باید پر باشد.
3. لباس خود را بالا بزنید و کمربند دامن یا شلورتان را باز کنید.
4. روی تخت دراز بکشید.
5. به شکم شما ژل مالیده و متخصص سونوگرافی، دستگاه کوچکی به نام پروب سونوگرافی را روی شکم قرار می‌دهد و با حرکت آن، تصاویر احشاء داخل شکم و لگن شما روی نمایشگر نشان داده می‌شود.
6. متخصص،  محل قرارگیری احشاء، سایز آن ها و دیگر فاکتورهای مورد نیاز را اندازه گیری می کند.
7. پس از پایان سونوگرافی، می‌توانید برای دفع ادرار به دستشویی بروید.
8. سونوگرافی شکم و لگن معمولاً بین 20تا 3۰ دقیقه طول می‌کشد.
9. به یاد داشته باشید که بهتر است از کینیک های معتبر و پزشکان متخصص استفاده کنید.

پرسش های متداول:

1)سونوگرافی شکم و رحم به چه شکل انجام می شود؟ نحوه انجام این سونوگرافی به این گونه است که ابتدا فرد می بایست به پشت بخوابد و بعد از آن شکم با ژل مخصوصی آغشته می شود، هدف از انجام این کار جلوگیری از عبور هوا میان مبدل و پوست می باشد و بعد از آن برروی شکم حرکت می کند.

2)قبل از انجام سونوگرافی چه مواردی را باید رعایت کنیم؟ قبل از انجام این سونوگرافی مثانه فرد حتما باید پر باشد تا تصاویر ایجاد شده از سونوگرافی کاملا واضح باشد. لباس راحت و مناسب بپوشید و به یاد داشته باشید که بهتر است از کینیک های معتبر و پزشکان متخصص استفاده کنید.