چکاپ سرطان را جدی بگیرید، قبل از اینکه دچار شوید!

مقدمه

هرچه زندگی ما بیشتر شتاب می‌گیرد و بیشتر پیشرفت می‌کند، مسائل و مشکلاتمان نیز پیچیده‌تر می‌شوند. یکی از مشکلات حال حاضر دنیای ما در بحث بهداشت‌ودرمان، رشدِ سرطان است. همانطور که می‌دانید قدمت سرطان شاید به قدمت عمر انسان در کره‌ی زمین باشد، اما هرگز در هیچ‌دوره‌ای از تاریخ انسان‌ها، سرطان به فراگیری این روزها نبوده است. به نظر می‌رسد با روند رو به رشد این بیماری، تا چند سال آینده سرطان جای بیما‌ری‌های قلبی را بگیرد و به‌عنوان اولین عامل مرگ در جهان معرفی شود. لازم به ذکر است که در حال حاضر بیماری کرونا یا کووید-19 که برای آن این همه تدابیر بهداشتی صورت می‌گیرد، در آمریکا، سومین عامل مرگ‌ومیر محسوب می‌شود. چکاپ سرطان را جدی بگیرید، قبل از اینکه دچار شوید!

اگرچه سرطان، بیماری بسیار وخیم با اثرات فیزیکی و روحی شدید است، اما از آن دسته بیماری‌هایی هست که در صورت فرهنگ‌سازی در حوزه‌ی سلامت و با اقدامات به‌موقع می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد. لازم است به این نکته توجه کنید که یکی از مهم‌ترین مشکلات که باعث مرگ در بیماران سرطانی می‌شود، قطع کردن پروسه‌ی درمان به علت هزینه‌‌های وحشتناک این بیماری به‌ویژه برای افراد کم بضاعت است.

بسیاری از افراد وقتی اسم سرطان به گوششان می‌خورد، تصور می‌کنند که این بیماری هنوز لاعلاج است؛ در واقع بعضی افراد هنوز بر این باورند که یا خوش‌شانس هستید و هیچ‌وقت سرطان نمی‌گیرید یا اگر سرطان گرفتید، در یک قدمیِ مرگ هستید و شانس کمی برای زنده‌ماندن دارید. این تصور یکی از غلط‌ترین و شاید حتی مهم‌ترین عامل وخیم شدن سرطان در جهان و خصوصا در کشور ماست، چراکه اگر فرهنگ‌سازی لازم انجام شود و افراد بدانند با چکاپ سرطان در بازه‌های زمانی مشخص می‌توانند از بروز این بیماری برای همیشه جلوگیری کنند یا غده‌های سرطانی را در مراحل ابتدایی و خوش‌خیم بودن تشخیص بدهند و با یک عمل حتی سرپایی پروسه‌ی درمان خود را به پایان برسانند. حتما ما هم افرادی در دور یا نزدیک می شناسیم که بر اثر سهل‌انگاری و بی‌توجهی به برخی علائم بالینی مشکوک و عدم مراجعه برای چکاپ کامل بدن خود برای سرطان، دچار این بیماری شدند و به علت بدخیم‌بودن بیماری‌شان حتی در صورت بهبودی، رنج‌ها و سختی‌های بسیاری را متحمل شده‌اند و سرمایه‌ی عظیمی را در راه درمان خرج کرده‌اند.

چکاپ سرطان چیست؟

برخی از سرطان‌ها را می‌توان در مراحل اولیه، قبل ازاینکه فرصتی برای رشد و گسترش پیدا کنند، تشخیص داد. آزمایش‌های چکاپ سرطان برای افرادی کاربرد دارند که هیچ علامت واضحی ندارند. چکاپ‌های دوره‌ای یا سالیانه شانس یافتن زودهنگام سرطان‌ را افزایش می‌دهند و در زمانی که غده‌های سرطانی ناچیز و کوچک هستند،گسترش نیافته اند و بخش‌های مختلف بدن را درگیر نکرده‌اند، امکان رهایی از این غول بی‌شاخ و دم را فراهم خواهند کرد.

تشخیص این بیماری و ارزیابی کامل بیمار نیاز به معاینات جسمی منظم و بررسی پیشینه‌ی وضعیت فیزیکی بیمار در کنار آزمایش‌های تشخیصی دارد. آزمایش‌های تشخیصی گسترده‌ای جهت تأیید یا رد وجود بیماری، نظارت بر روند بیماری و برنامه‌ریزی و ارزیابی درمان‌های موثر بر آن وجود دارد که در بخش بعدی مفصل  آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

انواع روش‌های تشخیص سرطان

1)تست های آزمایشگاهی

متداول ترین تست آزمایشگاهی خون و ادرار است. آزمایش های مختلفی وجود دارند که مواد شیمیایی موجود در خون یا ادرار را تشخیص و اندازه گیری می‌کنند. مواد شیمیایی موجود در ادرار می‌تواند شامل قند خون، الکترولیت ها، آنزیم ها، هورمون ها، چربی ها و سایر موارد متابولیک و پروتئین‌ها باشند. موارد زیر تعدادی از تست های آزمایشگاهی هستند که می‌توانند در این راستا موثر واقع شوند:

1. آزمایش خون
2. CBCیا شمارش سلول‌های خونی
3. آزمایش کامل ادرار
4. تومور مارکرها

2)تصویربرداری‌ها تشخیصی

آزمایش های تصویربرداری به پزشک کمک می کنند تا آنچه را که در بدن شما اتفاق افتاده است را بررسی کند و همچنین می‌تواند نشان دهد که سرطان تا چه میزانی شیوع پیدا کرده و درمان تا چه میزانی می‌تواند موثر واقع شود.تصویر برداری انواع مختلفی دارد:

1. سی تا اسکن(CT scan):مرحله سرطان را تعیین می‌کند، ناحیه درست برای بیوپسی را مشخص می کند و موفقیت درمان بعد از اتمام آن و در طول مراقبت های بعدی را مشخص می‌کند.
2. ام آر آی(MRI): تعیین می‌کند آیا تومور سرطانی است یا غیر سرطانی و همچنین اندازه و محل تومور را تعیین می‌کند.
3. سونوگرافی: به پزشکان کمک می‌کند تا تومور را در نواحی خاصی از بدن که از طریق اشعه ایکس قابل مشاهده نیست،ببیند.پزشکان معمولا از سونوگرافی برای هدایت سوزن در طول بیوپسی استفاده می‌کنند. سونوگرافی روشی موثر برای بیان تفاوت تومورهای جامد و کیست های پر از مایع است.
4. ماموگرافی
   نوعی از پرتونگاری است که پزشک برای تشخیص سرطان سینه از آن استفاده می‌کند. ماموگرافی غربالگری در زنان مبتلا به سرطان سینه که هیچ گونه علائمی ندارند استفاده می‌شود و هدف اینکار تشخیص زودهنگام سرطان است.
5. اسکن پزشکی هسته ای: در این روش از مواد مایعی به نام رادیو دارو یا ردیاب استفاده می شود که کمی اشعه آزاد می‌کند بنابراین بافت های بدن تحت تاثیر برخی بیماری ها مانند سرطان،ممکن است ماده ردیاب بیشتر یا کمتری نسبت به بافت های طبیعی جذب کنند. انواع اسکن هسته_­­ای برای سرطان استفاده می‌شود: اسکن PT، اسکن استخوان، اسکن گالیوم، اسکن تیروئید

3)آندوسکوپی

آندوسکوپ یک لوله کوچک انعطاف پذیر است که یک لامپ و یک دوربین فیلم برداری کوچک در انتهای آن قرار دارد. از این لوله برای مشاهده بخش هایی مانند مری، معده، اثنی عشر، روده بزرگ یا سایر اندام ها استفاده می‌شود. همچنین، می توان از آن برای نمونه برداری از بدن به منظور آزمایش استفاده کرد. همچنین، می‌تواند تصاویر رنگی از بخش‌های داخلی تهیه کند. چندین نوع آندوسکوپی وجود دارد که عبارت هستند از:

سیستوسکوپی ارزیابی مثانه و میزراه (مجرایی که ادرار را از بدن خارج می کند)

کولونوسکوپی ارزیابی طول روده بزرگ از طریق مقعد

ERCP تشخیص و درمان مشکلات موجود در کبد، کیسه صفرا، مجاری صفراوی و پانکراس از طریق

EDG یا آندوسکوپی مجاری فوقانی دستگاه گوارش ارزیابی داخل مری، معده و اثنی عشر از طریق دهان

4)آزمایشات ژنتیک

آزمایش های ژنتیک به شما کمک می کنند تا احتمال ابتلا به سرطان را در طول زندگیتان تخمین بزنید. این کار با جستجوی تغییرات خاص در ژن‌ها، کروموزم‌ها یا پروتئین‌ها انجام می‌شود. آزمایش های ژنتیک برای برخی از انواع سرطان مانند سرطان پستان، سرطان تخمدان، سرطان روده بزرگ، تیروئید، پروستات، پانکراس، کلیه، معده و … قابل انجام هستند.

5)بیوپسی (نمونه برداری)

بیوپسی، یک روش تشخیصی پزشکی است که شامل گرفتن نمونه‌ی کوچکی از بافت است تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ بررسی کرد. نمونه‌ی بافت تقریبا از هر جای بدن از جمله پوست، معده ، کلیه ها ، کبد و ریه­ها برداشته می‌شود. نمونه برداری شامل:

• نمونه برداری از طریق آندوسکوپی Endoscopic biopsy
• نمونه برداری مغز استخوان Bone marroe biopsy
• نمونه بردای بخشی از توده یا کل توده Excisional or incisional biopsy
• نمونه برداری آسپیراسیون با سوزن ریز Fine needle aspiration biopsy
• نمونه برداری با پانچ Punch biopsy
• نمونه برداری از طریق تراشیدن Skin biopsy
• نمونه برداری از پوست Skin biopsy

سرطان‌های شایع درایران چکاپ سرطان را جدی بگیرید، قبل از اینکه دچار شوید!

در کشور سرطان همچنان جزو اولین علل مرگ و میر به حساب نمی‌آید اما طبق آمار وزارت بهداشت شیوع سرطان در ایران به شدت سرعت گرفته است، در کشور ما چند سرطان شیوع بیشتری دارند سرطان‌هایی که اتفاقا با چکاپ سرطان قابل پیشگیری هستند:

• سرطان پستان: این سرطان فراگیرترین سرطان حال حاضر در کشور به حساب می‌آید. سرطانی که در زنان میان‌سال بیشتر دیده می‌شود و اگر به موقع تشخیص داده نشود می‌تواند عواقب و هزینه‌های زیادی را بر فرد متحمل کند. چکاپ سرطان پستان بسیار ساده بوده و زنان می‌توانند این چکاپ‌ها را بنابر تشخیص پزشک و سابقه‌ی خانوادگی در بازه‌های متفاوت انجام دهند. نرخ شیوع این سرطان 32 نفر در هر صد هزار نفر است. آماری که نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته است.
• سرطان پرستات: سرطانی بسیار شایع و مردانه که در مردان بالای 45 سال بسیار فراگیر است، سرطان پروستات دو نوع خوش‌خیم و بدخیم دارد. جالب است که نوع خوش‌خیم آن نیاز به هیچ درمانی ندارد چرا که این نوع از سرطان پروستات، قدرت فرارفتن از ناحیه‌ی پروستات را نداشته و هیچ نشانه‌ای هم ندارد، ام نوع بدخیم این سرطان که با چکاپ سرطان به سادگی قابل تشخیص است، می‌تواند باعث دردهای وحشتناک و حتی مرگ شود.
• سرطان روده: این سرطان یکی از رو به رشدترین سرطان‌‌های موجود در کشور است، با توجه به بی‌کیفیت شدن موادغذایی و همچنین استرس در زندگی روزمره ( اعصاب فراوانی از مسیر روده رد می‌شوند) شیوع این سرطان اتفاق عجیبی به نظر نمی‌رسد، با چکاپ سرطان هر 5 سال یک بار بعد از 40  سالگی به وسیله‌ی کولونوسکوپی می‌توان از بروز این سرطان جلوگیری کرد.

آمار سرطان مردان و زنان در ایران چکاپ سرطان را جدی بگیرید، قبل از اینکه دچار شوید!

بنابر آخرین آمارهای ارائه شده توسط وزارت بهداشت کشور سرطان در هر دو جنسیت مرد و زن نسبت به سال‌های پیشین افزایش داشته است. در این آمار درصد بروز سرطان در مردان 52 درصد و در زنان 48 درصد گزارش شده و پیش‌بینی شده که سرطان با روند فعلی تا سال 1404 رشدی 43 درصدی داشته باشد. در حال حاضر مرگ‌آورترین سرطان‌ها در ایران به‌ترتیب سرطان پستان، ریه و پروستات بوده‌اند.

چه موقع به چکاپ کامل بدن برای سرطان نیاز داریم چکاپ سرطان را جدی بگیرید، قبل از اینکه دچار شوید!

به طور کلی چکاپ کامل بدن، به تمام افراد بالای 25 سال توصیه می‌شود، اما این مسئله که چه موقع به چکاپ کامل بدن برای سرطان نیاز داریم پرسشی است که می‌تواند به عوامل مختلفی وابسته باشد:

• سابقه‌ی ژنتیکی: اگر شما در خانواده‌ی درجه یک یا درجه دو خود افرادی را سراغ دارید که دچار سرطان شده‌اند، بهتر است شما هم جز درخواست‌کنندگان چکاپ کامل بدن برای سرطان هستید. سرطان یکی از بیماری‌هایی محسوب می‌شود که سابقه‌ی ژنتیکی در آن بسیار مهم است.
• مریضی‌های خاص: اگر شما دچار بیماری‌های خود ایمنی، ایدز و دیگر مریضی‌های خطرناک هستید، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارید بنابراین بهتر است چکاپ کامل بدن برای سرطان را در اولویت قرار دهید.
• سیگار و شغل‌های خطرناک: اگر سیگاری هستید و یا شغلی دارید که با مجبور به استنشاق مواد شیمیائی هستید حتما چکاپ کامل بدن برای سرطان، یک ضروریت انکار ناپذیر برای شما به حساب می‌آید.

 آیا در چکاپ کامل بدن برای سرطان تشخیص 100% قابل اعتماد خواهد بود؟

بسیاری افراد نگران این موضوع هستند که حتی در صورت چکاپ کامل بدن برای سرطان، امکان تشخیص این بیماری ممکن نباشد، اما لازم نیست نگران باشید با توجه به پیشرفت علم و به روز شدن انواع چکاپ سرطان، می‌توان با قاطعیت بالایی اذعان داشت که در صورت وجود مشکل پزشکان قادر به تشخیص آن خواهند بود. در ضمن وقتی شما به طور منظم تحت چکاپ کامل سرطان قرار داشته باشید، در صورتی که پیش از شروع بیماری آزمایش‌ها موفق به تشخیص نشوند، در مراحل اولیه حتما سرطان را تشخیص می‌دهند و همانطور که می‌دانید سرطان بیماری است که در صورت تشخیص زود، به احتمال زیاد درمان خواهد شد.

سخن پایانی

سرطان پایان زندگی نیست، سرطان تنها یک مریضیِ بدخیم است که در صورت تشخیص زودهنگام  قابل درمان است، باید حتما این نکته را بدانید و به دیگران نیز گوشزد کنید که چکاپ کامل سرطان می‌تواند جان عده‌ی فراوانی را نجات دهد و از هدر رفتن پول، وقت و نیروی انسانی جلوگیری کند. مهم‌ترین عامل در چکاپ‌های سرطان این مسئله است که شما با انجام این آزمایش‌ها هم سلامتی خود را حفظ می‌کنید و هم مانع از هزینه‌های هنگفت درمان سرطان در صورت ابتلا می‌شوید.

شما میتوانید آزمایش خود را از طریق آوا هلث نیز انجام بدهید.